CHP Küme Başkanvekilleri Engin Altay Özgür Özel ve Engin Özkoç Meclis Başkanlığı na Türkiye Cumhuriyet Escort Yeşilpınar Merkez Bankası Kanunu’nda değişiklik yapılması için kanun teklifi verdi Teklifte 10 unsurun değiştirilmesi teklif edildi
Son periyotta 128 milyar dolarlık rezervle gündeme gelen Merkez Bankası nın Kanununda yapılması istenen değişikliğin Yeşilpınar Escort Bayan gerekçesiyle ilgili CHP nin zirve isimleri şu sözleri kullandı
Türkiye iktisadının 1980 1990 ve 2000 li yılların başında yaşadığı ekonomik ve finansal krizlerin aşılmasında Türkiye iktisadının büyümesinde enflasyonun tek haneli Yeşilpınar Escort oranlara geriletilmesinde değerli bir katkısı bulunan kelam konusu 4651 sayılı Kanunla yapılan düzenlemelerin değerli bir kısmı 2017 yılından sonra Kanun kanun kararında kararname ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle değiştirilmiştir Bu değişiklikler Merkez Bankası’nın bağımsız bir para siyaseti uygulamasını engellemiş bağımsız karar alması gereken Banka organlarını siyasi baskı ve tesirlere açık hale getirmiştir
VESAYETİN İÇİNE ALINMIŞTIR
Temmuz 2018 den bu yana bu yana Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olarak idari hiyerarşi ve vesayetin içine alınmıştır” denilen kanun teklifinin münasebetinde Döviz rezervlerinin satılmasıyla ilgili tartışmalarda ortaya çıktığı üzere Merkez Bankası’nın kimi para siyaseti araçlarının kullanımı yasal desteği tartışmalı protokollerle ya da fiilen Hazine ve Maliye Bakanlığı’na devredilmiştir sözler yer aldı
BAŞKANLAR SÖZÜMÜZÜ DİNLEMİYOR GEREKÇESİYLE SIK SIK VAZİFEDEN ALINIR OLMUŞTUR
CHP nin teklifinde ayrıyeten şunlar kaydedildi
Merkez Bankası başkanlığına ve lider yardımcılıklarına yapılacak atamalar 3 sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Yordamlarına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle öteki kamu kurum ve kuruluşlarına üst kademe yöneticisi atanmasıyla birebir yöntem ve temellere bağlanmıştır Merkez Bankası liderleri yasal rastgele bir münasebet gösterilmeden fakat kelamlı olarak tabir edilen sözümüzü dinlemiyor gerekçesiyle sık sık misyondan alınır olmuştur 2018 yılından bu yana üç Merkez Bankası Lideri vazifeden alınmış bu müddette dört farklı lider misyon yapmıştır Merkez Bankası liderlerinin bu periyottaki ortalama misyon mühleti bir yıla inmiştir
Siyasi iktidarın tesiri altına alınan Merkez Bankası fiyat istikrarını sağlamak temel maksadını gerçekleştirmekten uzaklaşmış hiçbir bilimsel temeli olmayan faiz sebeptir enflasyon sonuç önermesinin para siyasetine hâkim olmasını adeta seyretmek zorunda bırakılmıştır Merkez Bankası’nın rezervleri ve kamu bankalarının kaynakları faiz sebeptir enflasyon sonuç önermesini ispatlamak için kamuoyuna açıklanamayan metotlarla satılarak dövizi ve faizi düşük tutmaya harcanmıştır Merkez Bankası net rezervlerini tüketmiş ve döviz konumu büyük açıklar vermiştir Yaklaşık 128 milyar dolarlık satış döviz ve faiz artışını da durduramamıştır
Bütün bu yanlışlıklar sonucunda faiz yükselmiş Türk lirası büyük bedel kayıplarıyla karşı karşıya kalmış enflasyon denetimden çıkmış ve hasebiyle satınalma gücü eriyen enflasyon karşısında muhafazasız dar ve sabit gelirli vatandaşların yoksulluğu artmıştır Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi denilen kuvvetler ayrılığı prensibini ve kontrolü yok eden yeni sistemde Kayınpeder damat ekonomisi milletin önüne yine acı reçete koymuştur
İŞTE CHP NİN HUSUSLARI
Kanun teklifiyle ilgili amaçlananlar ise şöyle anlatıldı
Bu kanun teklifi ile Merkez Bankası nın 2001 krizinden çıkılmasında kıymetli bir fonksiyon görmesini sağlayan türel statüye yine kazanması para siyasetini temeli olmayan önermeler yerine ülke ve dünya iktisadının gerçeklerine nazaran bağımsız biçimde oluşturan uygulayan ve hesabını veren bir yapıya kavuşturulması amaçlanmıştır
Teklifle yapılmak istenen birtakım düzenlemeler şöyle
Merkez Bankasının hükümetle ilgilerinin direkt Cumhurbaşkanı aracılığıyla sağlanması münasebetiyle Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili kuruluşu olmaktan çıkarılması
Merkez Bankası Lideri lider yardımcıları ve Banka Meclisi üyelerinin Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle de belirlenecek alanlarda resmi yahut özel vazife alabilmelerinin önüne geçilmesi
Merkez Bankası Lider ve lider yardımcılarının atanmasına ve misyondan alınmasına ait metot ve asılların 3 sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Yöntemlerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi dışına çıkarılarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununa nazaran gerçekleştirilebilmesi
3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile dört yıla indirilen Merkez Bankası Liderinin misyon mühletinin 5 yıla çıkarılması ve vazifeden affının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nda var olan ve hala yürürlükte bulunan 27 nci ve 28 inci hususlara uygun olarak yapılabilmesi
Merkez Bankası liderine kendi yardımcılarını önerme yetkisinin yine verilmesi ayrıyeten 10 yıllık deneyim şartı getirilerek kâfi deneyimi uzmanlığı ve liyakati olmayan isimlerin atanmasının önlenmesi
Merkez Bankasının reeskonta kabul edeceği senetlerle ilgili olarak 2001 yılında yapılan düzenlemeyle getirilen üç imza ve vadesine en fazla 120 gün kalmış olma şartının tekrar getirilmesi
Merkez Bankası nın yedek akçelerinin Hazine ye aktarılmasının yarattığı mali genişlemenin iktisat üzerindeki olumsuz tesirleri dikkate alınarak yine yıllık safi kardan yüzde 20 oranında ihtiyat akçesi ayrılabilmesine imkan sağlanması ve birikmiş ihtiyat akçesinin Hazine ye aktarılma zaruriliği kaldırılması
İşte CHP nin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifi
HUSUS 1 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunun 4 üncü hususunun üçüncü fıkrasının (III) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan “veya görevlendireceği bir bakan aracılığıyla da” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
UNSUR 2 1211 sayılı Kanunun 19 uncu unsurunun birinci fıkrasındaki “veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
UNSUR 3 1211 sayılı Kanunun, 25 inci unsurunun mülga birinci fıkrası aşağıdaki halde yine ilga edilmiştir.
Başkan Guvernör Cumhurbaşkanı kararıyla beş yıllık bir periyot için atanır Bu mühletin sonunda yine atanabilir
HUSUS 4 1211 sayılı Kanunun 27 nci unsurunun birinci fıkrasındaki “veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.
UNSUR 5 1211 sayılı Kanunun 28 nci unsurunun ikinci fıkrası aşağıdaki biçimde değiştirilmiştir:
Başkan Guvernör 27 nci husustaki yasakların gerçekleşmesi ve bu kanunla kendisine verilen vazifelerin devamlı surette ifasını imkansız kılacak durumların ortaya çıkması dışında rastgele bir nedenle misyon mühletinin sonuna kadar vazifesinden alınamaz
HUSUS 6 1211 sayılı Kanunun 29 uncu hususu aşağıdaki halde değiştirilmiştir.
MADDE 29 Başkan Guvernör a yardımcı olmak üzere dört Lider Guvernör Yardımcısı atanır Lider Guvernör Yardımcıları hukuk maliye iktisat işletme bankacılık ve finans alanlarından birinde lisans yahut lisansüstü tahsil görmüş kâfi bilgi ve tecrübeye sahip ve meslekleri ile ilgili olarak en az on yıl çalışmış bireyler ortasından Lider Guvernör ın önerisi üzerine beş yıl mühlet ile atanırlar Lider Guvernör Yardımcıları bu müddetin sonunda tekrar atanabilirler Lider Guvernör Yardımcıları hakkında da 27 nci unsurun birinci fıkrası ve 28 inci unsurun ikinci fıkrası uygulanır
UNSUR 7 1211 sayılı Kanunun 45 inci hususu aşağıdaki halde değiştirilmiştir.
MADDE 45 Banka muteber saydığı minimum üç imzayı taşımak ve vadelerine en çok yüz yirmi gün kalmış olmak koşuluyla ve kendi belirleyeceği temeller dahilinde bankalar tarafından verilecek ticarî senet ve vesikaları reeskonta kabul edebilir Reeskonta kabul edilecek ticarî senet çeşitleri ve öbür şartlar Bankaca belirlenir Bu husus yeterince verilecek kredilerin en yüksek hududu ve kredi tiplerine nazaran limitleri para siyaseti prensipleri göz önünde tutulmak suretiyle Bankaca belirlenir
Banka reeskonta kabul edebileceği senetler karşılığında avans da verebilir
HUSUS 8 1211 sayılı Kanunun 60 ıncı hususu aşağıdaki halde değiştirilmiştir.
MADDE 60 Bankanın yıllık safi karı aşağıdaki halde dağıtılır
a 20 si ihtiyat akçesine
b Pay senetlerinin nominal bedelleri üzerinden 6 oranında birinci kar payı olarak hissedarlara
c Üstteki yüzdeler fiyatının düşülmesinden sonra kalan ölçünün en çok 5 i iki aylık maaş meblağını geçmemek üzere Banka mensuplarına ve 10 u olağanüstü ihtiyat akçesine
d Pay senetlerinin nominal kıymetleri üzerinden Genel Şura kararıyla en çok 6 nispetinde ikinci kar payı olarak hissedarlara
Bu dağıtımdan sonra kalan bakiye Hazineye verilir
HUSUS 9 Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer
UNSUR 10 Bu Kanun kararlarını Cumhurbaşkanı yürütür.”