Gazeteci Sedat Ergin Hürriyet gazetesi köşesinde bugün Darbelere karşı bir kitap nasıl darbe suçlamasının kanıtı Tarafbet olur başlıklı bir yazı kaleme aldı Ergin yazısında Orgeneral İlker Başbuğ un Kırmızı Kedi Yayınevi baskılı Türkiye Cumhuriyeti nde 1961 1980 Güç Odaklarının Mücadelesi isimli kitabından bahsetti
Ergin son yirmi Taksimbet yılda okuduğum en kısa iddianame diyerek İlker Başbuğ hakkında düzenlenmiş 12 sayfalık bir iddianameden bahsetti
Sedat Ergin in Hürriyet gazetesindeki köşe yazısının ilgili kısmı şu formda
İddianameyi İstanbul Cumhuriyet Başsavcı Supertotobet Vekili Güngör Karakoç hazırlamış Şüpheli kısmının karşısında eski Genelkurmay Lideri Orgeneral İlker Başbuğ un ismi yazılı Deliller notunun karşısında ise 4 Ocak 2021 tarihli bir gazete nüshası ile bir kitabın Superbahis ismi var
Birincisi İlker Başbuğ un Cumhuriyet gazetesinden İpek Özbey e verdiği geçen 4 Ocak ta yayımlanan mülakat Başbuğ burada Adnan Menderes 25 Mayıs 1960 günü Eskişehir de erken seçim Superbetin tarihini açıklasaydı 27 Mayıs askeri darbesi büyük bir olasılıkla önlenebilirdi Zira erken seçim kararı almış bir hükümete karşı bir askeri darbenin gerçekleştirilmesi açıkça milletin siyasi iradesine de vurulacak bir darbe olurdu görüşünü söz ediyor
İkinci kanıt Başbuğ un bu mülakatın yapılmasına vesile oluşturan o tarihte piyasaya yeni çıkmış olan kitabı İsmi Türkiye Cumhuriyeti nde 1961 80 Güç Odaklarının Uğraşı ”.
Savcılık makamı gelen cürüm duyuruları üzerine kaleme aldığı iddianamede Başbuğ’a mülakattaki bu sözlerinden yola çıkarak şu kabahat isnadını yöneltiyor:
“… söz ederek darbe imasında bulunduğu, bu biçimde halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme yahut aşağılama hatasını işlediği...”
İddianamedeki Sevk unsuru”nin karşısında “TCK 216/1, 53/1” yazılı.
Türk Ceza Kanunu nun 216 ncı hususunun birinci fıkrası Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik yahut Aşağılama Cürmü” başlığı altında şu kararı getiriyor:
‘Husus 216 (1) Halkın toplumsal sınıf, ırk, din, mezhep yahut bölge bakımından farklı özelliklere sahip bir kısmını, öteki bir bölümü aleyhine kin ve düşmanlığa alenen tahrik eden kimse, bu nedenle kamu güvenliği açısından açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıkması halinde, bir yıldan üç yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılır.’
PROF BAYRAKTAR HATA AÇIK VE SARİH OLMALI
Dikkatinizi çekmiştir Başbuğ “darbe imasında bulunmak” ile suçlanıyor lakin kendisi darbeciliğe ait bir hata unsuru altında yargılanmayacak. “Halkı kin ve düşmanlığa tahrik” hususundan yargılanacak. Birincisi olsaydı, TCK 309 üzere direkt darbe hatasını düzenleyen bir unsura atıf yapılması gerekirdi. Lakin darbe hatasına ait unsurlar bu kabahatin oluşması için “cebir ve şiddet” ögesini arıyor.
Gazete mülakatı ve kitapta şiddet ve cebir” cebir ögeleri oluşmadığından, TCK 216’ya başvurulduğu anlaşılıyor.
Tam burada bir noktaya açıklık getirmeliyiz Darbe imasında bulunmak” fiilinin TCK’daki karşılığı nedir? TCK’da bu türlü bir kabahat var mı? Bu soruları dün ülkemizin ceza hukuku alanındaki önde gelen isimlerinden Prof. Köksal Bayraktar’a yönelttim. Şu cevabı aldım:
Ben hatırlamıyorum Darbe iması esasen hukukta karşılığı olan bir terim değil Evvelden 1960 lı yılların ikinci yarısında komünizm propagandası suçu vardı Lakin o vakit da Yargıtay propagandanın kapalısı olmaz propaganda ve övme kabahatlerinin açık ve sarih olması gerekir halinde kararlar vermişti Darbe kabahatleri aslında TCK 309 311 üzere unsurlarda cebir ve şiddet şartına bağlı bir formda düzenlenmiştir Suçlama TCK 216 dan yöneltildiğinde hatanın ima biçiminde değil açık ve net bir halde ortaya konması gerekir .’
27 MAYIS DEMOKRASİ ÜZERİNDE YIKICI ETKİLERİN BAŞLANGICI
Başbuğ ’un mülakattaki kelamları, tanıtımını yaptığı kitabından birebir alınmış. Aslında mülakatta da bugünün yeni problemleri değil, direkt Başbuğ’un kitabında odaklandığı 1960-80 devri, yani Türkiye’nin yakın tarihinin bu kesiti mevzu ediliyor.
Ayrıyeten kitaba bakıldığında Başbuğ darbe iması bir tarafa, 27 Mayıs darbesinin ne kadar yanlış bir hareket olduğunu anlatıyor. Eski Genelkurmay Lideri, 27 Mayıs’ı ‘Demokratik rejimin geleceği üzerinde yaşanılan yıkıcı etkilerin başlangıcı” olarak görüyor. Devamla, “Kendisinden sonra gelen askeri müdahaleler üzerinde etkiler yarattığını, Türk Silahlı Kuvvetleri’ni siyasetin içine bulaştırdığını, orduyu asıl profesyonel vazifelerinden uzaklaştırdığını’ eleştirel bir lisanla anlatıyor.
Başbuğ darbecilerin müdahale kararını 18 Mayıs 1960 tarihinde mutlaklaştırdıklarını devrin başbakanı Adnan Menderes bir erken seçim kararı açıklamış olsaydı bu beyanın darbeyi önleyeceğini bu durumda muhtemelen darbenin ardındaki halk takviyesinin de kaybedilmiş olacağını varsayımlar olarak kayda geçiriyor
Başbuğ kitabında şayet olsaydı yaklaşımını bir düşünce sistemi olarak kullandığını belirtiyor Bu çerçevede 1960 yılında erken seçime gidilmiş olsaydı muhtemelen CHP nin kazanacağını ileri süren Başbuğ şunları söylüyor
Hükümetin on yıl sonra seçimle değiştirilmesi Türk demokrasisinin adeta rüştünü ispatı manasına gelecekti Türk demokrasisinin üzerindeki yıkıcı etkilerin başlangıcı yaşanmayacaktı Zira 27 Mayıs darbesi Türk siyasetini istikrarsız bir ortama sürüklemiş siyasi deneyime ve olgunluğa sahip takımların siyaset sahnesinden uzaklaşmasına neden olmuş Menderes Güçlü ve Polatkan ın idamı ile ileride tamir edilemeyecek ağır bir yara açmış Türk ordusunu siyasetin içine bulaştırmıştır
Başbuğ un 27 Mayıs a dönük temel eleştirisi sonraki darbeleri de tetiklemiş olmasıdır 27 Mayıs olmasaydı 22 Şubat 1962 21 Mayıs 1963 12 Mart 1971 ve tahminen de 12 Eylül 1980 askeri müdahalelerini yaşanmayacağını belirten Başbuğ Bugün Türkiye demokrasi açısından çok farklı bir pozisyonda bulanabilecekti diyor
DARBELERE HİÇBİR HALDE MEŞRUİYET KAZANDIRILAMAZ
Başbuğ kitabın sonraki kısımlarında bu vakit kesitindeki bütün darbeler karşısında eleştirel bir çizgide duruyor örneğin 12 Mart 1971 muhtırası siyasete değişik formda yapılmış bir askeri müdahaledir Bir çeşit darbedir Nedenleri ne olursa olsun savunulamaz diye konuşuyor 1980 darbesi konusunda da 12 Eylül bir darbedir Darbelere hiçbir nedenle ve hiçbir halde meşruiyet kazandırılamaz biçiminde net bir tutum alıyor
Toplam 450 sayfayı aşan kitapta en çok dikkatime takılan kısımlardan biri 12 Eylül darbesine yol açan terör ve şiddet olayları hâlâ karanlıktadır Tam olarak aydınlatılamamıştır halindeki sözler oldu 12 Eylül öncesinde üç büyük vilayet dahil 19 ilin sıkıyönetim altında olduğu hatırlanırsa bu kuvvetli tespitin eski bir Genelkurmay Başkanı ndan gelmiş olması pek alışılmamış bir tavır olarak görülebilir
Ana fikrine baktığımızda Türk Silahlı Kuvvetleri nin siyasete müdahalelerini darbeleri hayli net tabirlerle eleştiren ülkede sonradan ortaya çıkan aksiliklerin başlangıcını 1960 darbesinde gören bir bakışı yansıtıyor Başbuğ un kitabı Bu görüşlerin emekli bir Genelkurmay Lideri tarafından kayda geçirilmiş olması her bakımdan kıymetlidir bu alandaki tartışmalara çok pahalı bir katkıdır
Lakin kitabında bu görüşleri tabir eden bir emekli komutanın bunu yaparken nasıl olup da darbe imasında bulunarak halkı kin ve düşmanlığa sevk ettiği bunun sonucu nasıl açık ve yakın bir tehlikenin ortaya çıktığı soruları doğrusu bir muamma olarak karşımızda asılı duruyor
Bu istikametiyle Başbuğ un üç yıla kadar mahpus talebiyle sanık kürsüsüne çıkacağı mahkeme yargının içinde bulunduğu durum konusunda bir örnek hadise halinde şimdiden Türk hukuk tarihine geçmeye adaydır