Devlet memurlarının disiplin işleri için 39 yıldır uygulanan yönetmelik bütünüyle değiştirildi. Yeni yönetmelikle, Cumhurbaşkanı’na tüm kamu yönetimlerinde misyonlu bütün memurlar hakkında disiplin amirliği yetkisi verildi. Bir kıymetli değişiklikle de Büyükşehir Belediyesi Yüksek Disiplin Kurulu’nda olan devlet memurluğundan çıkarma cezası verme yetkisi İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu’na devredildi. İsim, soyad, imza ve adres bulunmasa da somut kanıta dayanan ihbar ve şikayetlere bahis hakkında disiplin soruşturması başlatılabilecek.
Bugünkü Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği ile 39 yıldır devlet memurlarının disiplin işlerini düzenleyen “Disiplin Konseyleri ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik” yürürlükten kaldırıldı. Yürürlükten kaldırılan yönetmelik 17 Eylül 1982 tarihinde Bakanlar Şurası Kararı ile kabul edilmiş, 24 Ekim 1982 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmişti.
39 yıl sonra yenilenen yönetmelikte dikkat çeken düzenlemeler şöyle:
CUMHURBAŞKANI TÜM MEMURLARIN DİSİPLİN AMİRİ: 39 yıldır yürürlükte olan eski yönetmelikten farklı olarak, Cumhurbaşkanı’na; tüm kamu yönetimlerinde misyonlu bütün memurlar hakkında disiplin amirliği yetkisi verildi. Evvelki yönetmelikte, “Başbakan ve bakanlar başında bulundukları Başbakanlık ve Bakanlık teşkilatı ile bunlara bağlı kuruluşlarda misyonlu bütün memurların disiplin amiridirler” kararı yer alıyordu. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı disiplin konseyi lider ve üyeleri, İdari İşler Lideri’nin onayı ile görevlendirilecek. Cumhurbaşkanlığı’na bağlı, ilgili yahut bağlantılı kamu yönetimlerinde ise disiplin konseyi lider ve üyeleri üst yönetici onayı ile görevlendirilecek.
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN YÜKSEK DİSİPLİN İŞLERİ İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NA DEVREDİLDİ: İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Şurası’nın birebir vakitte mahalli yönetimlerin yüksek disiplin şurası olduğuna ait düzenleme, eski yönetmelikte olduğu üzere yeni yönetmelikte de yer aldı. Lakin, “Büyükşehir Belediye Başkanlıklarında kurulacak yüksek disiplin şuralarının “belediye encümeninden teşekkül etmesine” ait düzenleme, yeni yönetmelikten çıkarıldı. Böylelikle büyükşehir belediye başkanlıklarındaki yüksek disiplin şurası misyonu de İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Konseyi’ne bağlanmış oldu.
BÜYÜKŞEHİRLERDEKİ MEMURLUKTAN ÇIKARMA YETKİSİ DE İÇİŞLERİ’NE DEVREDİLDİ: Eski yönetmelikte, büyükşehir belediyelerinde çalışan memurlar hakkında devlet memurluğundan çıkarma cezası verme yetkisi Büyükşehir Belediyesi Yüksek Disiplin Konseyi’ne aitti. Yeni yönetmelikte, “Mahalle yönetimlerde misyon yapan memurlar hakkında devlet memurluğundan çıkarma cezası vermeye İçişleri Bakanlığı yüksek disiplin konseyi yetkilidir” düzenlemesi yer aldı.
ANAYASAYA MUHALİF ARGÜMANI: Anayasa’nın 127. Hususu, “Mahalli yönetimlerin kuruluş ve misyonları ile yetkileri, yerinden idare unsuruna uygun olarak kanunla düzenlenir” kararını içerdiği için büyükşehir belediyeleri ile ilgili değişikliğin anayasa ters olduğu belirtildi.
İSİMSİZ İHBAR ÜZERİNE SORUŞTURMA BAŞLATILABİLECEK: Devlet memurları hakkında; somut kanıta dayanmayan, müracaat sahibinin ismi, soyadı, imzası ve adresi bulunmayan ihbar ve şikayetler sürece konulamayacak. Lakin; isim, soy isim, imza ve adres bulunmasa da somut kanıta dayanan ihbar ve şikayetler hakkında disiplin soruşturması başlatılabilecek.
BAŞBAKANLIK GENELGESİNE NAZARAN İNCELENMEYECEKTİ: Dilekçe Hakkının Kullanılması Dair Kanun’un 4. hususu, “Yetkili makamlara verilen yahut gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin ismi, soy ismi ve imzası ile iş yahut ikametgâh adresinin bulunması gerekir” kararını içeriyor. Parlamenter sistemin son Başbakanı Binali Yıldırım tarafından imzalanıp, 21 Ekim 2016 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 2016/21 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nde “Terör örgütleri yahut Ulusal Güvenlik Kurulunca, devletin ulusal güvenliğine karşı faaliyetlerde bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum yahut kümelerle çabanın, yönetimlere dilekçe verilmek suretiyle de desteklendiği” belirtilmişti. Fakat, bu kapsamda, tüm kamu kurum ve kuruluşlarına; “idarelere verilen dilekçelerden sahibinin ismi, soyadı ve imzası ile iş yahut ikametgah adresini ihtiva etmeyenlerin incelenmeyeceği” talimatı verilmişti. Bilhassa FETÖ’nün faal olduğu periyotta isimsiz ihbar mektupları prosedürü sıklıkla kullanılıyordu.
MÜSTEŞAR YARDIMCISI YERİNE GENEL MÜDÜRE BAŞKANLIK MİSYONU: Evvelki yönetmeliğe nazaran bakanlık disiplin konseylerinin liderleri Müsteşar Yardımcıları ortasından seçiliyordu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte müsteşarlıklar kaldırıldı. Yeni yönetmelikte, bakanlıklardaki disiplin heyeti liderlerinin en az genel müdür seviyesindeki yöneticiler ortasından görevlendirilmesi kuralı getirildi.
SORUŞTURMASIZ CEZA VERİLEMEZ: Yeni yönetmelikte; “disiplin cezası verilebilmesi için memur hakkında soruşturma açılması zaruridir. Soruşturma yapılmadan disiplin cezası verilemez” kararı yer aldı.
SAVUNMA HAKKI TANINMADAN CEZA VERİLEMEZ: Disiplin soruşturmasının, memurlar ortasından görevlendirilen “muhakkik” eliyle yürütülmesi kuralı getirildi. Eski yönetmelikten farklı olarak, yeni yönetmelikte, “muhakkikin çalışma usulü” de düzenlendi. Bu kısımda, “Muhakkik, savunma isteme ve disiplin cezası verme yetkisi hariç olmak üzere soruşturma hususuyla hudutlu olarak, kendisini görevlendiren disiplin amirlerinin bütün yetkilerini haiz olup, bu kapsamda her türlü evrakı incelemeye, hakkında inceleme yapılan memurun sözünü almaya, memur tarafından gösterilen yahut bilgisi olabileceğin değerlendirdiği şahıslardan bilgi istemeye ve/veya bunları dinlemeye yetkilidir” kararı yer aldı. Yeniden yeni yönetmelikte, “Memura, savunma hakkı tanınmadan disiplin cezası verilemez. Savunma, soruşturma sürecinin son evresinde disiplin amiri tarafından istenir” kararına yer verildi.
ZAMANAŞIMI KURALLARI: Yeni yönetmelikte, disiplin soruşturması ile ilgili “zaman aşımı” kararları de yer aldı. Buna nazaran; uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmazsa, disiplin cezası verme yetkisi vakit aşımına uğrayacak. Tıpkı formda, şayet devlet memurluğundan çıkarma cezasında, altı ay içinde disiplin kovuşturmasına başlanmazsa, yetki vakit aşımına uğrayacak. Disiplin cezasını gerektiren fiil yahut hallerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrayacak.
CEZALAR, DERECESİNE NAZARAN EN FAZLA 10 YIL SONRA SİLİNEBİLECEK: Uyarma ve kınama cezalarında beş yıl, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında on yıl geçtikten sonra memurun talep etmesi halinde verilen cezalar özlük belgelerinden silinebilecek.